در حالی که افغانستان مرحله فلاکت‌بار ویروس کرونا را پشت سر می‌گذارد، بیش‌تر طرح‌ها برای جلوگیری از گسترش این ویروس به شکل جامع عملی نشده است. بر اساس طرح‌هایی که از سوی وزارت صحت عامه اعلام شده بود، پوشیدن ماسک و رعایت فاصله دو متری اجباری و تجمّعات بیش از ۱۰ نفر و بیرون رفتن بزرگ‌سالان از خانه نیز ممنوع شد. با این حال اما بیش‌تر این موارد به شکل کامل اجرایی و پی‌گیری نشده است. از سویی هم، مردم به تدابیری که کمیته مبارزه با کرونا کابل پس از رفع قرنطین در نظر گرفته بود نیز، به استثنای چند مورد، توجه جدی نکرده‌اند. در این تدابیر، گشت‌وگذار موترها به دو بخش «جفت و طاق» دسته‌بندی شده و تردد موترهای بیش از سه سرنشین نیز ممنوع شده بود. هم‌زمان با این، کار وسایل برقی، فروشگاه‌های مواد تعمیرات و ورکشاپ‌ها، به زمان مشخصی محدود و بر بسته ماندن حمام‌ها و سالن‌ها و باشگاه‌های ورزشی تاکید شده بود، اما این تدابیر به وضوح در سطح شهر نقض شده است. شهروندان کمیته مبارزه با کرونا را در اعمال و پی‌گیری کردن درست طرح‌ها ناکام می‌دانند. مسوولان نیز با استدلال بر بی‌تفاوتی مردم، می‌گویند که پی‌گیری کامل این موارد نیاز به همکاری مردم و جدیت بیش‌تر نیروهای امنیتی دارد. پولیس اما تصریح می‌کند که در اعمال این طرح‌ها نقش قوه ناظر را داشته و در مواقع مورد نیاز اقدام کرده است. این در حالی است که به گفته آگاهان صحی، شرایط بحران کرونا در کشور به تدریج به سمت پیچیده‌تر شدن می‌رود.

بحران کرونا در کشور وارد پنجمین ماهش می‌شود. شهروندان اما هنوز به توصیه‌ها و طرح‌های وزارت صحت عامه و تدابیر کمیته مبارزه با کرونا به گونه جدی توجه نکرده‌‌اند. کمیته مبارزه با کرونا کابل در یکم جوزا تدابیر تازه‌ای برای بازگشایی اصناف در نظر گرفت و تصریح کرد که شهروندان در صورت شکستن قواعد با «واکنش‌های‌ جدی‌» روبه‌رو خواهند شد. اکنون که یک ماه از اجرایی‌شدن این تدابیر می‌گذرد، به جز موارد معدود، بیش‌تر قواعد از سوی شهروندان نقض شده است. این کمیته اعلام کرد که از تردد موترهایی که بیش از سه سرنشین را حمل می‌کنند، جلوگیری خواهد. با این حال اما بیش‌تر راننده‌گان و شهریان بدون توجه به این اصل در سطح شهر رفت‌وآمد می‌کنند. از سویی هم، این کمیته اعلام کرد، موترها را بر اساس نمبر آخر پلیت‌های‌شان تنظیم کرده تا نمبر‌ پلیت‌های طاق در روزهای طاق و نمبر پلیت‌های جفت نیز در روزهای جفت به علاوه روز جمعه گشت‌وگذار کنند. این قاعده از همان روزهای اول به وضوح توسط راننده‌گان در سطح شهر نقض شده است.

ذبیح محمدی، باشنده‌ی کابل روز دوشنبه، نهم جوزا به روزنامه ۸صبح گفت که کمیته مبارزه با کرونا در تنظیم رفت‌وآمد پلیت‌های طاق و جفت ناتوان بوده و مردم بدون توجه به این اصل در سطح شهر گشت‌وگذار می‌کنند. هر چند مسوولیت بررسی این اصل به دوش ریاست ترافیک کابل گذاشته شده، اما شهریان معتقد اند که تشخیص آخر نمبر پلیت‌ها و رسیده‌گی به جرایم این‌ چنینی زمان‌بر بوده که رسیده‌گی به آن از توان ترافیک بالاتر است. کمیته مبارزه با ویروس کرونا هم‌چنان تصریح کرده بود که موترهای تناژ بلند بین ساعت‌های نُه شب تا پنج صبح گشت‌وگذار کنند. راننده‌گان نیز با توجه به این‌که اصل متذکره در گذشته نیز اعمال شده‌ بود، به آن عمل کرده‌اند و به تدابیر اعمال شده‌ پابند مانده‌اند.

در فعالیت برخی از اصناف اما نقض صریح تدابیر کمیته مبارزه با کرونا دیده می‌شود. هر چند کمیته مبارزه با کرونای ولایت کابل اعلام کرده بود که دکان‌های وسایل برقی، فلزکاری، نجاری، موبایل‌فروشی‌ها، ترمیم‌گاه‌های موتر و دست‌فروشانی که در یک محل قرار دارند، فعالیت‌شان را تنها در جریان ساعت دو تا پنج پس از چاشت ادامه دهند، اما بیش‌تر مالکان این اصناف به تدابیر توجه نکرده‌ و به کارهای‌شان در جریان روز ادامه داده‌اند. به گفته منصور، باشنده ناحیه هشتم کابل، ترمیم‌گاه‌های موتر در جوار نقلیه سیاه‌سنگ از اوایل روز باز می‌شوند و تا پایان روز به کارشان دوام می‌دهند. این در حالی‌ است که ریاض احمد، باشنده احمدشاه بابا مینه کابل می‌گوید، همه اصناف در آن نواحی در جریان روز باز بوده و هیچ مرجعی تدابیر کمیته مبارزه با کرونا را تطبیق نکرده‌ است.

هر چند کمیته مبارزه با کرونای ولایت کابل در تدابیرش پس از روزهای عید گفته بود که مغازه‌ها و مراکز تولید و عرضه مواد تعمیرات از ساعت هشت صبح تا دو بجه‌ی پس از چاشت می‌توانند با در نظر داشت رهنمود صحی وزارت صحت عامه به کارشان ادامه دهند، اما باشنده‌گان می‌گویند که این اصناف در برخی از نقاط کابل بدون توجه به رهنمودها حتا در پایان روز نیز به کارشان ادامه داده‌اند و کمیته مبارزه با کرونای کابل تنها توانسته است زمان کاری عمده‌فروشی‌ها را در سطح شهر تنظیم کند. از سویی هم، این کمیته گفته بود که رستورانت‌ها و هتل‌ها مشتری نخواهند پذیرفت و باید تنها خدمات غذایی را پشت درب منزل ارایه می‌کنند. با این حال اما برخی از رستورانت‌ها در نقاط شهر باز بوده و خدمات فزیکی را به گونه واضح یا پنهانی به مشتریان‌شان ارایه می‌کنند. پیش‌تر از باز بودن برخی از حمام‌ها و سالن‌ها و باشگاه‌های ورزشی نیز در شماری از بخش‌های شهر گزارش شده است، در حالی که مسوولان در تدابیرشان، بر بسته ماندن این مکان‌ها تاکید کرده‌ بودند.

هر چند کمیته مبارزه با کرونا کابل گفته بودن که خریداران عمده‌ای که از ولایات می‌آیند نیز خرید‌های‌شان را از ساعت پنج تا هشت صبح تکمیل کرده و پس از آن در شهر گشت‌وگذار نکنند، اما این تدبیر نیز از سوی مردم نادیده گرفته شده است. مدثر لطفی، یکی از فروشنده‌گان افزود که مندوی کابل از هشت صبح تا ۱۲ پس از چاشت باز بوده و مردم در جریان این ساعت‌ها خریدشان را انجام می‌دهند. به گفته وی، تشخیص خریدارهای عمده برای تنظیم زمان خرید آن‌ها، کار پیچیده‌ای بوده که از توان کمیته مبارزه با کرونا بالا است. با این حال وی می‌گوید که مندوی کابل و مندوی باغ قاضی با توجه به نزدیک بودن حوزه‌ها و پوسته‌های امنیتی، پس از تکمیل شدن زمان معین آن بسته شده و از خریدوفروش جلوگیری می‌شود.

کمیته مبارزه با کرونای کابل هم‌چنان اعلام کرده بود که زرگری‌ها کارهای‌شان در روزهای طاق هفته از ساعت دوی پس از چاشت تا شش شام تنظیم کنند. این صنف از فروشنده‌گان اما در برخی از بازارهای خلاف زمان تعیین شده به خریدوفروش پرداخته‌اند. در تازه‌ترین مورد، دزدان یک طلافروشی را ساعت ۷:۱۵ صبح روز یک‌شنبه، هشتم جوزا در گولایی مهتاب‌قلعه از نواحی ششم شهر کابل به سرقت بردند. این رویداد در حالی اتفاق افتاد که بر اساس کمیته مبارزه با کرونا، دکان‌های زرگری باید تنها در ساعات محدود پس از چاشت باید به کارشان ادامه می‌دادند.

هم‌زمان با بی‌توجهی به تدابیر کمیته مبارزه با کرونا، شهروندان حتا به طرح وزارت صحت عامه مبنی بر اجباری شدن رعایت فاصله دو متری و پوشیدن ماسک نیز پابند نمانده‌اند. هر چند این وزارت تجمّعات بیش از ۱۰ نفر و بیرون شدن بزرگ‌سالان از خانه را ممنوع کرده بودند، اما شهروندان می‌گویند که به وضوح شاهد نقض این طرح‌ها در سطح شهر بوده‌اند. این شهروندان ضمن ابراز نگرانی از پیچیده‌تر شدن بحران کرونا، مسوولان را به ناتوانی در اعمال تدابیر و طرح‌های جلوگیری از گسترش این ویروس متهم می‌کنند و می‌گویند که حکومت ابراز لازم برای اجرایی کردن این طرح‌ها و تدابیر را ندارد. مسوولان در وزارت صحت عامه در واکنش به این موارد می‌گویند که هنوز اجرایی شدن این طرح‌ها و تدابیر را ارزیابی نکرده‌اند تا در مورد نقض آن دیدگاه‌شان را داشته باشد.

کمیته مبارزه با کرونای ولایت کابل اما می‌گوید که همه تلاش‌هایش را برای اجرایی کردن و پی‌گیری تدابیر و طرح‌ها انجام داده و برخی موارد را برخاسته از بی‌توجهی شهروندان می‌داند. ناصر مهری، سخنگوی والی کابل به روزنامه ۸صبح گفت که والی کابل در بیش‌تر مواقع از اصناف دیدن کرده و از مراعات کردن تدابیر و توصیه‌های صحی اطمینان یافته است. وی هرچند افزود که مواردی از باز شدن غیرقانونی رستورانت‌ها گزارش شده بود، اما به گفته وی، کمیته مبارزه با کرونا دستور بسته شدن آن اصناف را صادر کرده است. با این حال، سخنگوی والی کابل گفت که گزارش‌دهی تجمّعات بیش از ۱۰ نفر و برگزار کردن مراسم از مسوولیت‌های شهروندان است و باید آن را با پولیس یا کمیته مبارزه با کرونا در میان بگذارند. آقای مهری افزود که این کمیته در سطح ولسوالی‌ها از برگزاری مراسم عروسی جلوگیری کرده است.

وی تصریح کرد که ترافیک و پولیس در برخی از مواقع خلاف‌ورزی‌ها در تدابیر گشت‌وگذار موترهای جفت‌وطاق را جریمه کرده و از فعالیت آنان جلوگیری کرده است. ناصر مهری گفت که مسوولان اصناف نیز در باره‌ی رعایت تدابیر زمانی به این کمیته اطمینان داده و هیأت کمیته از کارهای آنان نظارت می‌کند. به گفته سخنگوی والی کابل در صورتی که اصناف خلاف قواعد عمل کنند، کارهای‌شان از سوی این کمیته متوقف می‌شوند. آقای مهری افزود که شماری از نهادها، از جمله وزارت صحت عامه، امنیت ملی، پولیس ملی و جامعه مدنی، در تطبیق جامع این طرح دخیل بوده و نقش اساسی‌ای در این راستا دارند. هر چند وی تصریح کرد که تلاش‌ها در اعمال این تدابیر وجود داشته، اما به گفته او، این روند به همکاری مردم و جدیت بیش‌تر مسوولان امنیتی نیازمند است.

هم‌زمان با تاکید کمیته مبارزه با کرونا کابل به نقش پولیس در اعمال بهتر تدابیر جلوگیری از گسترش ویروس کرونا، وزارت امور داخله می‌گوید که پولیس در صورت نیاز اقدام کرده است. طارق آرین، سخنگوی این وزارت به روزنامه ۸صبح گفت که وزارت امور داخله یک عضو کمیته مبارزه با کرونا بوده و مسوولیت همه مراحل تطبیق را بر عهده ندارد. وی افزود که شهرداری کابل و ریاست ترافیک در برخی از موارد مسوولیت‌ داشته‌اند و پولیس در این راستا نقش نظارتی را به دوش دارد. به گفته آقای آرین، این نقش زمانی آغاز می‌شود که برخی از اصناف تقسیم اوقات را نقض کنند و از پولیس در آن راستا کمک خواسته شود. سخنگوی وزارت امور داخله گفت که پولیس به عنوان عضو نظارتی در راستای اعمال فشارها و هنگام خودداری از پرداخت جریمه‌ها اقدام خواهد کرد، اما به گفته وی نباید مسوولیت‌‌های سایر نهادها به دوش پولیس انداخته شود.

این طرح و تدابیر پیش‌گیرانه برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا در حالی نقض می‌شود که کشور در مرحله اوج فلاکت کرونا قرار دارد. بر اساس آمارهای رسمی، شمار مبتلایان ثبت‌شده‌ی کووید-۱۹ از مرز ۳۱ هزار نفر و ارقام ثبت‌شده‌ی جان‌باخته‌گان بر اثر این بیماری از ۷۳۰ نفر گذشته است. پیش‌تر آگاهان صحی گفته‌اند که میزان مبتلایان و جان باخته‌گان ویروس کرونا در کشور به مراتب بیش‌تر از آمارهایی است که وزارت صحت عامه با مردم شریک می‌کند. این آگاهان تصریح کرده بودند که در صورت شکسته شدن تدابیر و عملی نشدن طرح‌های صحی، مبارزه با کرونا با گذشت زمان پیچیده‌تر و دامنه این ویروس گسترده‌تر می‌شود.