صلاح‌الدین ربانی، رییس حزب جمعیت می‌گوید که «حلقه مقیم ارگ» به صورت آگاهانه و برنامه‌ریزی‌شده در صدد نفاق در افغانستان است و به جای این‌که دست‌کم به فکر تأمین امنیت چهار اطراف ارگ باشند، شب‌وروز به تشدید نفرت و منازعه، می‌اندیشند.

رییس حزب جمعیت نسبت به پی‌آمدهای دامن زدن به اختلافات قومی و زبانی در افغانستان، هشدار داد و گفت که آتش‌ این نفاق عاملان آن را می‌سوزاند.

ربانی که روز جمعه، هژدهم میزان در همایشی به مناسبت نهمین سال یادبود از برهان‌الدین ربانی، رییس جمهور اسبق در بدخشان سخنرانی می‌کرد، گفت که تلاش‌ها برای دامن زدن نقاق و تنش‌های قومی و زبانی در سال‌های اخیر از آدرس مسوولان و مقامات حکومتی افزایش یافته است.

صلاح‌الدین ربانی این پدیده را «زشت» توصیف کرد و گفت که در هیچ دوره تاریخ افغانستان وضعیت «این‌گونه» نبوده است.

رییس حزب جمعیت برای اثبات این ادعا گفت که یکی از ادارات دولتی زبان فارسی را که زبان بخش بزرگی از گویش‌وران کشور و زبان دوم تمدن اسلامی است، به عنوان زبان خارجی اعلام کرده است.

اشاره او به فورم ثبت‌نام شناس‌نامه‌ی الکترونیکی است که در آن زبان فارسی و تاجیکی زیر عنوان زبان خارجی ثبت شده بود. اداره ملی احصائیه و معلومات پس از اعتراضات و انتقادها در این مورد، زبان فارسی را از زیر عنوان فورم ثبت‌نام آنلاین شناس‌نامه الکترونیکی حذف کرد.

صلاح‌الدین ربانی گفت که برخی می‌گویند که «این کار اشتباه» به دلیل این‌که جمع مقیم ارگ، سال‌های زیادی از افغانستان دور بوده‌اند و با ساختار اجتماعی و بافت فرهنگی کشور بیگانه‌اند، صورت گرفته است.

ربانی گفت: «شناخت عمیقی که از این حلقه مقیم ارگ وجود دارد، این گونه حرکت‌های آن‌ها برنامه ریزی شده، آگاهانه و به هدف دامن زدن به نفاق در افغانستان است و به جای این‌که حد اقل به فکر تأمین امنیت چهار اطراف ارگ باشند، شب‌وروز برای تشدید نفرت و منازعه در افغانستان، می‌اندیشند.»

صلاح‌الدین ربانی گفت که حلقه مقیم ارگ می‌داند که تنوع قومی، فرهنگی و زبانی افغانستان نه تنها مایه زیبایی این جامعه است، بلکه قبول و به رسمیت شناختن آن سبب قوت، قدرت و وحدت ملی نیز می‌شود.

به گفته او، سیاست حذف و انکار هویت‌ها، ره به جایی نمی‌برد و هدف حلقه ارگ از تنش‌آلودکردن فضای عمومی جامعه و آسیب رساندن به بنای وحدت، همدلی و همبسته‌گی ملی، حفظ قدرت شخصی‌شان است.

ربانی در ادامه پرسید اگر مسوولان حکومتی ریگی در کفش ندارند، چرا روند شناس‌نامه تذکره الکترونیکی را از همان آغاز مطابق قانون مصوب ۱۳۹۲ شورای ملی که در سال ۱۳۹۳ توشیح شد، تطبیق نکردند؟

ربانی در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «تهدید مأمور و معلم بیچاره به این‌که اگر تذکره جدید نگیری، معاشت قطع و یا از وظیفه منفک می‌شوی، کجایش به رفتار یک نظام جمهوری می‌ماند؟»

صلاح‌الدین ربانی از نیروها و شخصیت‌هایی که او آن‌ها را «خیراندیش و ملی» یاد کرد، خواست تا نگذارند یک جمع کوچک، زبان، فرهنگ و مردم را به «خودی و غیرخودی» و «اصیل و بیگانه» دسته‌بندی کنند.

ربانی در بخشی از سخنان خود به روند صلح نیز پرداخت و گفت که پس از تجارب تلخ و خونین چهار دهه جنگ تحمیلی، روزنه کوچکی ایجاد شده است، اما چهارچوب کنونی مذاکرات صلح که از همه نیروهای سیاسی نماینده‌گی نمی‌کند، نتیجه‌بخش نیست.

به گفته او، «تجربه بی‌نتیجه» یک ماه گفت‌وگوهای دوحه قطر این مساله را ثابت کرده است.

او گفت که نبود یک چارچوب کلان و همه‌شمول ملی، ثمره‌اش رسیدن به بن‌بست، ضیاع وقت، انرژی و خلق بی‌اعتمادی ملی نسبت به آینده صلح‌آمیز کشور است.

رییس حزب جمعیت هم‌چنان از «نقشه راه بعدی افغانستان» یاد کرد و گفت که در یک چارچوب کلان ملی و همه‌شمول، می‌شود علاوه بر بررسی و شناسایی عوامل و ریشه‌های اصلی داخلی و خارجی جنگ، در مورد نقشه راه بعدی افغانستان نیز یک اجماع ملی شکل بگیرد.

به گفته او، نقشه راه سیاسی آینده افغانستان نیاز به بحث عمیق دارد و نباید یک اداره ضعیف و سیستم ناکارای دیگر، جانشین وضعیت کنونی شود.

او هم‌چنان از نفی انحصار سیاسی، تغییر ساختار نظام و ایجاد مکانیزمی برای پاسخ‌گویی مسوولان و مقامات به عنوان موضوعات مورد بحث «چهارچوب» کلان یاد کرد.

ربانی که در بدخشان سخنرانی می‌کرد، از افزایش ناامنی در این ولایت نگرانی کرد.

او گفت که این ولایت براساس پروژه‌ای که سال‌ها قبل طراحی شده بود، ناامن شده است.

صلاح‌الدین ربانی خطاب به طالبان بدخشانی گفت که جنگ کنونی جنگ آن‌ها نیست و در پایان آن نیز هیچ امتیاز مالی و سیاسی به آن‌ها تعلق نخواهد گرفت.

او از طالبانی که در بدخشان می‌جنگند خواست به جای نبرد مسلحانه «جهاد سازنده‌گی» را در پیش بگیرند و این ولایت محروم را بیش از این ویران نکنند.

بدخشان در سال‌های اخیر به شدت ناامن شده است. علاوه بر طالبان داخلی از حضور جنگ‌جویان خارجی نیز در این ولایت گزارش شده است.