با حمله القاعده به امریکا و حضور این کشور در افغانستان به منظور مبارزه با تروریسم، افغانستان دچار یک بحران پیچیده شد. این بحران، از یک سوی تقابل طالبان و امریکا و از جانب دیگر نا کارآمدی نظام سیاسی افغانستان در ابعاد مختلف را در بر می گیرد. وضعیت کنونی افغانستان و آشفتگی سیاسی که هم اکنون وجود دارد، پیامد این بحران است. در بحران افغانستان عوامل مختلف داخلی، منطقه ای و بین المللی دخیل است.

.در داخل افغانستان، فرهنگ سیاسی سنتی و پایبندی به عناصر قومی و نیز تأکید بر اسلام سنتی- عرفی مشکل اساسی بوده و عامل تداوم بحران است. در این خصوص، میتوان اذعان نمود که حکومت‌های افغانستان در دوره های مختلف تاریخی، با رویکرد قومی و تأکید بر ایدئولوژی خاص و عمدتا اسلامی، کشور را مدیریت کرده اند. این در حالی است که عنصر قومیت و تلفیق سیاست با تلقی افغانی از دین، عامل ناکارآمدی حکومت‌ها و استمرار بی ثباتی در این کشور بوده است.

در بعد منطقه ای، منافع متعارض و متضاد کشورهای همسایه در قضیه افغانستان و تلاش برخی از این کشور ها به منظور رهبری در سطح منطقه و هم چنین پادرمیانی این کشور ها برای تصاحب بازارهای تجاری و پیگیری اهداف اقتصادی شان، بر آشفتگی وضعیت افغانستان و نا امنی این کشور افزوده است. عامل بین المللی نیز از عوامل عمده استمرار بحران افغانستان است. افغانستان؛ چون کشور فقیر و توسعه نیافته است، نیازمند حضور قدرت های بزرگ و کشور های توسعه یافته در خاک خود است.

حضور بازی گران جهانی در افغانستان، سبب تأمین بخشی از نیازمندی ها در این کشور می شود. از همین خاطر نقش قدرت های بزرگ و سازمانهای بین المللی همواره در تحولات افغانستان برجسته بوده است. این نقش در جهاتی خاص موجب سازندگی شده، اما در بسیاری از موارد خود بحران آفرین بوده است. بعنوان مثال در آغاز نقش امریکا در مسأله مبارزه با تروریسم در منطقه و افغانستان مثبت تصور میشد، اما به مرور زمان همین کشور، گروه همکار با تروریسم را دوباره در افغانستان حاکم ساخت و بحران افغانستان را پیچیده تر نمود.

وضعیت کنونی افغانستان، بسیار شکننده و نا امیدکننده است. شهروندان این کشور در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی دچار مشکل اند. بر اساس گزارشات از منابع معتبر و موثق، حدود بیش از ۹۰ درصد مردم افغانستان با فقر فراگیر مواجه اند و اکثر شهروندان این کشور در فقر«همه جانبه» بسر می برند. این یعنی فاجعه. زندگی شهروند افغانستانی در پائین ترین سطح حیات انسانی قرار دارد. بیکاری، بی نانی و بیچارگی زندگی مردم را تهدید می کند. تمرکز گرایی در مدیریت سیاسی کشور و مطلق گرایی در شیوه توزیع قدرت، بحران سیاسی در افغانستان را بوجود آورده است.

جامعه شناسی قدرت در افغانستان نشان میدهد که نقش نیروهای اجتماعی در چگونگی توزیع قدرت اساسی و مهم است. بر این اساس، میکانیزم توزیع قدرت در افغانستان باید بگونه‌ای باشد که همه نیروهای اجتماعی در آن دخیل باشد. قومیت، زبان، مذهب و گروه های اجتماعی دیگر محرک اصلی تحولات سیاسی در افغانستان بوده اند؛ لذا برای مدیریت بحران سیاسی موجود افغانستان، روی مسأله توزیع قدرت و چگونگی اعمال آن باید فکر شود و تصمیم گیری مجدد صورت گیرد

. در بعد امنیتی نیز اوضاع کشور نابسامان است. مردم نسبت به آینده خود آرامش خاطر ندارد. هم اکنون چهره های نظامی شناخته شده دستگیر و بازداشت می شوند و قتل های هدفمند نیز وجود دارد. فعالیت های تروریستی داعش در بسیاری از مناطق کشور و به خصوص کابل افزایش یافته است. نهادهای امنیتی هیچگونه برنامه مشخص و سازنده برای مدیریت امنیت مردم ندارند.

. به لحاظ فرهنگی، باید گفته شود که وضعیت شاعران و نویسندگان و هنرمندان در بدترین شرایط ممکن قرار دارند. مکاتب و نهادهای تعلیمی- تحصیلی به روی دختران و فرهنگیان بسته است. روشن فکران و تحلیل گران، توان پردازش به ایده‌ها و باروداشت های خود را ندارند. باب تفکر و گفتگو چنان بسته است که گویی اینجا سرزمین مردگان است. عبور از این وضعیت، مستلزم توجه جدی جامعه جهانی و قدرتهای بزرگ نسبت به افغانستان است.

هم اکنون در داخل افغانستان ظرفیت کافی و اراده جدی برای مدیریت وضعیت وجود ندارد؛ لذا توجه و کمک قدرت‌های بیرونی و کشورهای همسایه به افغانستان، میتواند در کوتاه مدت در مدیریت و بهبود وضعیت کمک کند.

آژانس خبری صدای پامیر-کابل