روسیه درروند چرخش سریع قدرت درمناسبات بین المللی و توازن بخشیدن سیاسی جهان، دردودهۀ پسین سرگردان بازگشت به گذشته ونگاه به کارنامه های پیشین سیاسی این بزرگترین کشورپهناورعالم بوده است. آمریکا باسیاست توسعۀ اقتصادی و تأمل درزمینۀ اشتغال دربازارجهانی، سرگرم منافع ومصالح اقتصادی خود در شرق، شرق دورر، آسیاسی جنوبی، جغرافیای حوزۀ عرب، آسیای جنوبی، خاورمیانه و آسیای مرکزی بوده است. شکست سیاست حمایت روسیه درافغانستان سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۹۰ غرب را دلجمع ساخت که روسیه تا حد لازم گرفتارسرگردانی ومخالفت برخی کشورهای سنتی وسازمانهای افراطی در افغانستان و بیرون از آن شده است.

شوروی فروپاشیدۀ دوباره سرگردان در جغرافیای شوروی پس ازسقوط حکومت تحت حمایت روسیه درافغانستان، روسیه سرگردان اشتباهات و گرفتاری های سیاسی در مقیاس بین المللی شد.

روسیه برای بسط روابط ومناسبات سیاسی خود باجهان درمسیرقدرت قرارگرفته است، آمریکا درتعامل اقتدار منطقه ای وتأمین روابط سیاسی درجهان زمینه هارا الزاما و اشتباها به روسیه واگذارنموده است. سیاست دودهۀ پسین آمریکا به دلیل افزون خواهی وتوسعه طلبی لجام گسیخته و عریان، دربن بست وانحتاط خط نزولی خود قرارگرفته، یکی پی دیگری جارا به روسیه باز نموده است. پرسش اصلی دراین زمینه این خواهد بودکه، این سیاست واین عبارات سیاسی فوق فقط درهمین ساخت معنا پذیراند ویا مفاهیم بیشتری را هم به دلیل تقابل و تعامل و نتازع و سبقت سیاسی، حمل می کنند؟

سیاست پیشرفت ناتوبه شرق وعملکرد شانگهای نسبت به مهاراین سرعت روزافزون غرب درمشرق، ازسوی تحلیلگران قدربین المللی و کارشناسان مسایل سیاسی جنگ سرد وتقابل جهانی، بارها بررسی ومقایسه شده است. روسیه درسه دهۀ اخیرخود درردیف تماشاگران تلاش ها وسرگردانی آمریکا درحوزۀ خاورمیانه، شرق دور و آسیای جنوبی، روسیه را به درک مهمتری از مواضع و رفتار سیاسی آن در جهان تواناتر ساخته و به اعتماد به نفس بیشترسیاسی رسانده است. اما هنوز مسایلی وجود دارد که روسیه در قبال آن باید از شتاب و اشتیاق هوس انگیز در اجرای آن امتناع نماید. یکی از مهمترین این موارد مساله افغانستان و رفتار نهان و خزندۀ پاکستان، بریتانیا و آمریکا در معمای بازی با نیروهای تروریستی و گروههای افراطی در منطقه و بخصوص افغانستان و پاکستان است.

آمریکا باوجود تنگ خلقی و فشارهای ناشی از سیاست فعال روسیه درشرق وحتی در مسایل بین المللی مشوق های زیادی را بررخ روسیه می کشد، دراین روش قصد آن است تا بازیهای اشتباهی خودش را با روسیه تقسیم نماید و پای ولادیمیر پوتین را برای درک مواضع آشکار روسیه در امور منطقه وجهان، درمسایل داغ بین المللی به میان بکشد. جنبش و اقدامات پنهان ناپذیر بهارعرب آغازاشتباهات سیاسی واستراتژیک آمریکا درمیان کشورهای خاورمیانه بود، درآن دورانی که روسیه درگیرمشکلات اقتصادی و بحران ثبات دولت داری پس ازپایان جنگ سرد بود، فرصت روسیه برای درگیر ساختن آمریکا با بخشی ازکشورهای منطقه کاملا ایدآل بود و همان چیزی را به میدان نیاز پیش کشید که روسیه انتظارش را هم نداشت. احساسات آمریکایی در سرزنش و تهدید دولتها و قدرت های منطقه ای که با تحریم های اقتصادی و سیاسی در برابر ایران اغاز یافته بود، به پنج کشورعربی و مصر و منطقه گسترش داده شد ودپلماسی آمریکا دراین زمینه ترس و تهدید و ترک و تحریم بود.

سیاست توسعۀ ترس وافزایش تهدید که درروشهای اقتدارکاخ سفید درهمان دوران جورج بوش دوم به دست کم گرفتن روسیه و بی اعتنایی برتوانایی نظامی وهژمونی جهانی روسیه بود، برای روسیه فرصت تابناکی را پیش آوردکه بتواند آمریکارا درهمین اشتیاق توسعۀ روابط اقتداروانتظاردرمانده سازی دولت ها بسرآورد ونتیجه همان شدکه خوشباشی اوباما واتوریتۀ جهانبانی متکی برهمگرایی شصت وچهل ( آمریکا وبقیه رقیبان ) یک دهه از امکانات توسعۀ اقتدار بین المللی آمریکا درشرق، خاورمیانه و شرق دور و حوزۀ روسیه را به نفع روسیع متحول ساخت. شاید برخی ازاین صعود ونزول بستگی به روشهایی داشته اند که آمریکا در اجرایی نمودن سیاست های منطقه ای بیشتر به تقلیلگرایی در مورد روسیه دچار آن شده است، اما برخی امورمهمۀ دیگربرخاسته از منش ورفتارهایی است که روسیه در برنامه سازی و برخورد با اوضاع و پدیده های سیاسی عقلایی تر دست بکار شده و وضعیت را به سود و سمت خویش متحول ساخته است.

شاید دوراز دوراندیشی باشدکه بتوانیم با گمان زنی و تخمین و تقریب، نسبت به سیاست های کلان جهان به تحلیل لازم دست بیابیم، مناسبات آمریکا و روسیه یک روابطۀ نازک دپلماتیک را برمی تابد و این خود نشاندهندۀ آن است که درتحلیل روابط کلان قدرت های عالم وسیاست های جهانی دولت های اهل اقتداردرجه اول، برنامه ها ومحاسبات طرفین را دراصالت قراربدهیم وبعد برخی احتمالات وروشهای تصادفی را نیزدرذهن داشته باشیم. تعریف سیاست ودانش علوم سیاسی با بینش های دگم و”سکولاستیک” قابل جمع نیستند.

آمریکا تلاش دارد روسیه را دربازیهای سیاسی منطقه ای به ویژه درخاورمیانه جزو روند حمایت ازایران و سوریه وانمودسازد وخودرا دربرابرتروریسم بین المللی متعهد نشان بدهد، بحث عراق و دودهه بحران عراق با مواضع ظاهرا اشتباهی آمریکا و بعد خروج بدون محاسبۀ آمریکا ازآن کشور، ثبات را از آن دیار دور نمود و هنوز که هنوز است راه ورسم زندگی مردم به حالت عادی برنمی گردد. بحران امنیت منطقه و مشکلات عظیم مردم در آن سرزمین زمینه را برای توسعۀ نفرت عمومی از آمریکا فراهم نموده است. بحث اقدامات آمریکا به سلسلۀ براندازی نظام های عربی دربهارعرب، سالهاست که درسوریه نیز برموازات انتقام بهارعرب ازآمریکا تقاص می گیرد. اقدامات آمریکا دربرابرسوریه وزورگویی آن دربرابردولتهای منطقه ای برای روسیه وحملات آن دربرابرسپاه سیاه داعش که ازاحمقانه ترین بازیهای آمریکا درکشورهای عربی برضد ایران و روسیه است، تشت رسوایی آمریکارا ازبام پایین افتاد ورسوایی شکست آمریکا درسوریه می تواند برای کاهش اعتبارکاخ سفید وافزایش اعتبارواقتدارروسیه و شرکای منطقه ای آن کمک نماید.

مواضع کشورهای بزرگ عالم و روش های تأمین اقتدار آنها درمنطقه و بازارمکاره های سیاسی نوعیت نگرش امروزیان را بررخ همدیگر باز نموده است، آمریکا و روسیه یا به افزایش قدرت خود دل مشغول اند و یا به کاهش قدرت رقیب، درهردوحال بازیهای سیاسی برد برد برای آنها مورد نظر است. تغییردادن روند تحولات سیاسی ازاوضاع کنونی، سفراز وضعیت موجود آن ها به نقطه مطلوب، همان چیزی است که هردو کشور و جمهوری خلق چین نیز به دنبال آن است.

درمیان این دو دولت، دو سرزمین و دو قدرت که رقابت آشکار و تقابل سرد پیوسته پایدار است، آمریکار را با تکاپوی عریان ولی درمسیر نزول و دیگری روسیه را با تبانی منظور در مسیر معقول قرارداده است.

آژانس خبری صدای پامیر-کابل