فغانستان و ایران دارای مشترکات فرهنگی زیادی می باشند. این خصوصیت، در دروه های مختلف تاریخی سبب تعامل و همگرایی فرهنگی میان مردمان این دو کشور شده اند. حتی در بسیاری موارد تعامل سیاسی و برقراری روابط دوستانه در سیاست خارجی میان هر دو کشور، ممکن است تحت تأثیر مشترکات فرهنگی بوده باشند.

عوامل ذیل در همگرایی فرهنگی میان افغانستان و ایران تأثیر گزار است:

۱- ارزش های مشترک دینی- مذهبی

دین مهم ترین عامل در پیوند اجتماعات بشری و ایجاد روابط انسانی است. اسلام بعنوان دین مشترک، میان افغانستان و ایران و مذهب تشیع بعنوان مذهب مشترک میان ملت ایران و بخشی عظیمی از مردم افغانستان، از اساسی ترین عوامل در همگرایی فرهنگی بین افغانستان و ایران است.
اسلام دین اخوت و برادری است که در بسیاری از موارد بر اخوت اسلامی ملت های مسلمان تأکید نموده است. آموزه های قرآن، اصل اتحاد و همگرایی بین مسلمانان را از ضروریات دین اسلام گفته اند که از آن بعنوان وحدت اسلامی نام برده می شود. ارزش های دین اسلام، داشتن روابط دوستانه و برادرانه بین کشور های اسلامی را از ضرورت های اصلی جامعه اسلامی در سطح کلان میداند.
بر اساس اصل وحدت اسلامی کشور، افغانستان و ایران از ظرفیت کافی برای همگرایی فرهنگی برخوردار اند. بدون شک توجه به ارزش های مشترک اسلامی میان مردم افغانستان و ایران، می توانند در تعامل و همگرایی فرهنگی نقش جدی و اساسی داشته باشند.
۲- زبان و ادبیات
روابط ادبی ایران و افغانستان به قدمت تاریخی مردمان ساکن در این دو کشور است. اکنون زبان فارسی زبان رسمی کشور ایران است و در افغانستان نیز زبان فارسی بعنوان زبان رسمی در قانون اساسی افغانستان گنجانیده شده است. عموم مردم ایران و اکثریت مطلق مردم افغانستان با زبان فارسی سخن می گویند. زبان تعلیم و تربیت، در حوزه تمدنی ایران زمین که شامل افغانستان نیز می شورد، زبان فارسی است. چاپ کتاب های دانشگاهی به زبان فارسی در ایران و ارسال آن به افغانستان بخش بسیار کلان از مشکالت علمی جامعه فرهنگی افغانستان را حل می کند. همین طور چاپ مجموعه آثار شاعران افغانستان در ایران، برپایی همایش های عملی و امکان تأسیس انجمن های علمی و ادبی فرهنگیان افغان در ایران، همه صورت های از تعامل ادبی میان این دو کشور است.
از اواخر دهه شصت، ارتباط جامعه شعری افغانستان وایران در نتیجه همزبانی شاعران این دو کشور، شکل تازه به خود گرفته و پیشرفت چشمگیر داشته است. همین طور مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی افغانستان در تهران، فعالیت های علمی و ادبی گشسرده در حورزه آثار زبان فارسی دارد. با توجه به این سخن، روابط ادبی میان افغانستان و ایران در همگرایی فرهنگی بین فرهنگیان هر دو کشور تأثیر همه جانبه دارد.
۳- برگزاری آیین نورز نوروز
یکی از کهنترین جشن های به جا مانده از دوران باستان و یکی از آیین های برجسته در زمینه فرهنگ مشترک و عاملی برای همگرایی فرهنگی میان ایران و کشورهای حوزه تمدنی ایران محسوب میشود. این آیین علاوه بر ایران، در دیگر کشورهای حوزه تمدن ایرانی از جمله افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان، قفقاز، کشورهای همجوار ایران در غرب و شرق مثل عراق، ترکیه، کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس، پاکستان و حتی مناطق دیگر، ازجمله بالکان و شبه قاره هم جشن گرفته میشود. افغانستان تنها کشوری است که بیشرین اشتراکات را با ایران دارد، هم چنان تقویم باستانی یکی از مشترکات مهم فرهنگی این دو کشور است، گردش سال را بر اساس تقویم هجری شمسی در هر دو کشور جشن می گیرند. آیین های نوروزی از چهارشنبه سوری گرفته تا سیزده به در به همان سان در افغانستان برگزار میشود که در کشور ایران وجود دارد. از آنچه گفته شد میتوان نتیجه گرفت که موارد فوق و ممکن است موارد دیگر در همگرایی فرهنگی میان افغانستان و ایران تأثیر گزار می باشند.

آژانس خبری صدای پامیر-کابل