امام خمینی (ره) خطاب به آحاد جامعه می نویسد: «باید همه این‏‎ ‎‏رمز را بفهمیم که وحدت کلمه رمز پیروزی است؛ و این رمز پیروزی را از دست ندهیم و‏‎ – خدای نخواسته – شیاطین بین صفوف شما تفرقه نیندازند» (صحیفه امام (ره)، ج ۶، ص ۹). آیا رمز پیروزی وحدت کلمه مسلمین – همه، وحدت کلمه اقلیت‌های مذهبی با مسلمین، ‏‎ ‎‏وحدت دانشگاه و مدرسه علمی، وحدت طبقه روحانی و جناح سیاسی بوده است یا اینکه علاوه بر موارد یاد شده علل و علل و عوامل دیگری نیز در این پیروزی نقش داشته است؟!

فرایند و سرگذشت ظهور انقلاب به این شکل تحقق یافته است: آغاز نهضت ضداستبدادی و ضداستعماری مردم ایران به رهبری حضرت امام (ره) بود که از سال ۱۳۴۱ با مخالفت امام (ره) با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی شروع شد و با قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و سپس تبعید امام به مدت ۱۵ سال ادامه یافت. در طول این مدت امام با الهام از اندیشه‌ها و معارف وحیانی دین مبین اسلام و با الگوگیری از پیامبران و خاندان پاکشان توانست نهضت را به درستی مدیریت و رهبری کند که سرانجام آن پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تاسیس یک نظام نوپا به نام جمهوری اسلامی بود.

اما رموز پیروزی انقلاب اسلامی چه بود؟ پژوهشگران و نظریه‌پردازن بسیاری به واکاوی این اعجاز پرداخته‌اند. سرانجام اکثریت متفق‌القول شدند، چنان‌که بنیانگذار انقلاب اسلامی می‌فرماید: «بی‏‌تردید رمز بقای انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است؛ و رمز پیروزی را ملت می‌‏داند و نسل‌های آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن: انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی؛ و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد».

حجت سماواتی یک فرهنگی با بیان اینکه اصلی‌ترین رکن پیروزی انقلاب اسلامی وحدت اقشار مختلف مردمی حول ریسمان تشکیل حکومت الهی بود، می‌گوید: «دشمن در طول تاریخ انقلاب اسلامی بار‌ها و بار‌ها تلاش داشته که وحدت ملت ما را نشانه برود، اما مردم ما در تمامی بزنگاه‌های انقلاب با حضور پر شورشان در صحنه نشان دادند که این ریسمان اجماع ملت هرگز پاره نخواهد شد.»

وی با اشاره به حماسه اخیر تشییع پیکر شهید سردار سلیمانی در شهرهای ایران و عراق ادامه می‌دهد: «در این مراسم همه آحاد شانه به شانه هم حضور یافتند و نشان دادند که ممکن است اختلاف سلیقه‌ها و حتی انتقاد‌هایی وجود داشته باشد، اما مردم ما در هر صورت قدر شهدا و انقلابشان را می‌دانند و در زمین دشمن بازی نمی‌خورند».

درباره استمرار و شکوه هرچه بیشتر فرهنگ ۲۲ بهمن می گوید: «تا زمانی که ملت ایران همچون ۲۲ بهمن ۵۷، از خودخواهی‌ها و خودمحوری‌ها فاصله گرفته، دست در دست هم با همدلی و اتحاد در سایه ایمان و توکل به خداوند متعال به رهبری مقام معظم رهبری که برترین و بهترین شاگرد بنیانگذار جمهوری اسلامی و مجری فرامین الهی امام امت می‌باشد، در راه به ثمر رساندن مقصد الهی انقلاب قدم بردارند و در این راه استقامت نموده، در مقابل دشمنان اسلام و ایران تا پای جان بایستند و فریب نیرنگ‌های رنگارنگ آن‌ها را نخورده، مجذوب فرهنگ مبتذل آن‌ها نگردند، نعمت پیروزی انقلاب اسلامی پابرجا و مستدام خواهد بود و تمام توطئه‌ها و نقشه‌های شوم آن‌ها بر ضد جمهوری اسلامی و ملت شریف ایران، نقش برآب می‌شود و حاصلی جز رنج و زبونی خودشان در پی نخواهد داشت و هر روز عزت و سرفرازی و بالندگی ایران اسلامی بیشتر آشکار خواهد شد.»

مریم مهدوی‌زاده یک فعال دانشجویی برایمان درباره اهمیت حفظ صفوف همبستگی در برابر فریب و نیرنگ دشمنان می‌گوید: «ایمان، تاسی به رهبری و وحدت کلمه بی‌شک سه رمز اصلی پیروزی انقلاب اسلامی بودند. رمز پیروزی انقلاب اسلامی ایران رهبری هوشمند و ملتی متعهد است که همواره گوش به فرمان رهبر خویش هستند و با تبعیت از ولایت دشمنان را ناامید می‌کنند.»

وی درادامه می‌گوید: «انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام راحل در تاریخ معاصر بی‌سابقه و یکی از معجزات قرن است. امروز نیز کشورمان در سایه منویات مقام معظم رهبری و به پشتوانه خودباوری که این انقلاب به مردم ما داده است، در بالاترین مدارج علمی قرار دارد و مردم ما همچنان پایدار به آرمان‌های انقلاب و امام راحل و رهبری بوده و دشمنان میهن اسلامی را در رسیدن به اهدافشان ناکام گذاشته‌اند»

وی در ادامه گفته هایش اذعان دارند که: «مقام معظم رهبری همواره دانشجویان را به تعهد و تخصص سفارش کرده‌اند. در روزگار تحریم‌ها وظیفه یک دانشجوی انقلابی این است که با باور ظرفیت‌های داخلی، ایمان به اسلام و انقلاب، تمام هم و غم خود را صرف جهاد علمی و قطع وابستگی‌ها کند»

بی تردید نقش انقلاب اسلامی ایران در بیداری و تحول آفرینی و آزادی خواهی کشورهای جهان تا به آنجا است که امروز کشورهای اسلامی این انقلاب را به عنوان الگو خویش قرار داده و در گوشه و کنار جهان به خوبی درخشیده اند.

روح‌الله معصوم‌زاده دلیل حضور خویش در راهپیمای ۲۲ بهمن را اینگونه تشریح می کند: «همه باهم در راهپیمایی ۲۲ بهمن حضور یافته و برای نجات کشور از رکود اقتصادی، برای نجات مردم از بیکاری، برای نجات ملت از فقر، برای پایان دادن به حقوق‌های نجومی، برای پایان دادن به رانت‌خواری و رشوه‌خواری، برای پایان دادن به اختلاس‌ها، برای پایان دادن به زمین‌خواری، برای پایان دادن به گرانی، برای پایان دادن به قاچاق، برای پایان دادن به فساد و تبعیض، برای پایان دادن به عوام‌فریبی، برای پایان دادن به دروغ و آدرس‌های غلط، برای نجات از کسانی که نمی‌گویند از کجا آورده‌اند؟ در خیابان‌های کشور که با نام شهیدان گرانقدر آذین گشته، فریاد مرگ بر آمریکا و مرگ بر فساد و گرانی، مرگ بر استکبار جهانی و مرگ بر مفسدان داخلی سر خواهیم داد»

براساس گزاره های یاد شده و نیز حقایق و واقعیت های محقق شده می توان تصریح و تأکید کرد که عوامل بسیاری در پیروزی انقلاب اسلامی دربرابر حکومت به ظاهر قدرت مند و ریشه دار نقش داشته است ولی به نظر عوامل و مؤلفه‌های ذیل تأثیرشان برجسته بوده است:

۱-ایمان به خداوند متعال: «كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ؛ بسا گروه اندكى كه به توفيق خدا بر گروه بسيارى پيروز شدند، و خدا با صابران است». براساس نص صریح این آیه شریفه حق بر باطل پیروز است چون «إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ؛ تنها لشکر خدا فاتح و غالب خواهد بود» اما این پیروزی و غلبه دارای شرایطی است، چنان که خداوند در آیه هفت سوره مبارکه محمد(ص) می فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْکُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر خدا را ( پیامبر و دین و کتاب او را ) یاری نمایید خدا هم شما را ( در رسیدن به اهدافتان ) یاری می کند و قدم های شما را استوار می دارد.»

۲-رهبر مقتدر و توانمند و ذی نفوذ (متقی و فقیه آگاه) امام خمینی ره: بدون تردید رهبری ایشان یکی از مصادیق این آیه شریفه بوده است که خداوند متعال می فرماید: «وَ نُریدُ اَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذینَ استُضعِفُوا فِی الاَرضِ وَ نَجعَلَهُم اَئِمَّهً وَّ نَجعَلَهُمُ الوارِثینَ؛ و ما می خواهیم بر کساین که در روی زمین به زبونی کشیده شده اند منت نهیم و ایشان را پیشوایان و وارثان گردانیم.»

۳- اتحاد و همبستگی همه، اقشار ملت» به همین دلیل است که خداوند متعال تأکید و تصریح به اتحاد جامعه اسلامی نموده و در آیات متعدد به این مهم تأکید نموده است:  «وَ أَطیعُوا اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ»؛ «وَ لا تَکُونُوا کَالّذینَ تَفَرّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَیِّناتُ وَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیم»؛ «هُوَ الّذی أَیّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنینَ وَ أَلّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی اْلأَرْضِ جَمیعًا ما أَلّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنّ اللّهَ أَلّفَ بَیْنَهُمْ إِنّهُ عَزیزٌ حَکیم»؛ «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمیعًا وَ لا تَفَرّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوانًا وَ کُنْتُمْ عَلی شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیاتِهِ لَعَلّکُمْ تَهْتَدُونَ»؛ «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصّی بِهِ نُوحًا وَ الّذی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ وَ ما وَصّیْنا بِهِ إِبْراهیمَ وَ مُوسی وَ عیسی أَنْ أَقیمُوا الدِّینَ وَ لا تَتَفَرّقُوا فیه».

در بیانات امام خمینی (ره) نیز رساترین دستورهای اسلام را در مورد اتحاد بدین مضمون می‌یابیم که: «اسلام دستور داده و فرموده است: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمیعًا وَ لا تَفَرّقُوا». همه با هم، تمام اقشار با هم، اعتصام به حبل الله، با توجه به خدای بزرگ همه باید پیش برویم، تخلف از این دستور الهی جرم است، گناه است. دستور اسلام است که همه باید معتصم به حبل الله باشیم» و نیز فرموده‌اند: «ملت‌ها و دولت‌ها اگر بخواهند به پیروزی و هدف‌های اسلامی به تمام ابعادش که سعادت بشر است برسند، باید اعتصام به حبل الله کنند، از اختلافات و تفرقه بپرهیزند و فرمان حق تعالی را اطاعت کنند».

۴- استقامت و پایداری در راه خدا، تحمل مشکلات و …: بر هیچ کس پوشیده نیست که جمع شدن این عوامل در ملتی موجب نزول تاییدات غیبی الهی گردیده و پیروزی آن ها بر دشمنان حتمی می شود. چون قرآن کریم در این باره می فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ»؛ آنان که گفتند: محققا پروردگار ما خدای یکتاست و بر این ایمان پایدار ماندند فرشتگان رحمت بر آنها نازل شوند (و مژده دهند) که دیگر هیچ ترسی (از وقایع آینده) و حزن و اندوهی (از گذشته خود) نداشته باشید و شما را به همان بهشتی که (انبیا) وعده دادند بشارت باد.

نتیجه و برآیند اتکا و اتکال به خداوند متعال و تأسی و الگوگیری از سیره عملی پیامبر اکرم (ص) و خاندان پاک و مطهرشان موجب تحقق این حادثه بزرگ قرن گردید که در نتیجه آن، از یک سو معادلات سیاسی استکبار را در ادامه سیاست سلطه و تقسیم استعماری جهان بر هم زد و از سوی دیگر یکی از استوارترین رژیم‌های وابسته را ریشه کن ساخت و در کشور ایران با اهمیتی که از نظر استراتژیکی و اقتصادی برای قدرتهای بزرگ جهان داشت، تحولی سیاسی ـ مردمی و عظیم به وجود آورد و یک بار دیگر اسلام به عنوان قدرت تعیین کننده در جهان مطرح شد و چشم انداز وحدت جهان اسلام و ایستادگی در برابر استعمار کهنه و نو، ایجاد قطب سیاسی جدید در جهان و فرو ریزی رژیمهای وابسته و تحمیلی را در سرزمینهای پر نعمت اسلامی، در برابر دیدگان مشتاق بیش از یک میلیارد مسلمان گشود و موجی از وحشت و اضطراب رادر دلهای جهانخوران پدید آورد.

امید که کشورهای اسلامی دیگر نیز با الگوگیری از امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران بتوانند گام مؤثر و مفید در راستای مقابله با استکبار جهانی برداشته و استقلال و آزادی خویش را بدست آورند و پرچم عزت و کرامت انسانی خویش را برافرازند.

ع. حیدری

 آژانس خبری صدای پامیر – کابل