در آستانه ادای سوگند کابینه راست‌گرای مذهبی، تنش و نگرانی در داخل و خارج اسرائیل هم‌زمان با آغاز نخست‌وزیری نتانیاهو به اوج رسیده است

به گزارش گروه بین الملل  آژانس خبری صدای پامیر در آستانه ادای سوگند کابینه راست‌گرای مذهبی بنیامین نتانیاهو، آخرین مانع تشکیل این کابینه با انجام تغییرات مورد مناقشه در قانون، از سر راه برداشته شد. در‌حالی‌که امروز قرار است کابینه نتانیاهو تشکیل شود، پس از ساعت‌ها بحث و جدل در جلسه پارلمان اسرائیل ۶۳ نفر از ۱۲۰ نماینده حاضر به تغییری در قوانین مربوط به تشکیل کابینه رأی موافق دادند و ۵۵ نفر با آن مخالفت کردند. با این تغییر «اریه درعی» از بنیان‌گذاران و رهبر حزب مذهبی افراطی شاس، می‌تواند با وجود سابقه محکومیت قضائی به دلیل تخلف‌های مالی و مالیاتی سمت وزارت کشور را برعهده بگیرد. به‌این‌ترتیب دیگر مانعی بر سر راه تشکیل کابینه جدید اسرائیل که راست‌گراترین کابینه مذهبی تاریخ این کشور قلمداد می‌شود، وجود نخواهد داشت. دفتر «اسحاق هرتسوگ» رئیس‌جمهور اسرائیل به‌تازگی در بیانیه‌ای اعلام کرد رهبر حزب لیکود موفق شده پیش از پایان مهلت قانونی اعضای کابینه ائتلافی خود را معرفی کند و برای ادای سوگند آماده شود. پس از انتخابات پارلمانی ماه نوامبر نتانیاهو موفق شد با چند حزب مذهبی و راست‌گرای افراطی برای تشکیل یک کابینه ائتلافی به توافق برسد.

سومین دوره نخست‌وزیری

این حزب‌ها در مجموع ۶۴ کرسی کنست را در اختیار دارند و به‌این‌ترتیب نتانیاهو می‌تواند با تکیه بر افراطی‌ترین جریان‌های سیاسی برای سومین بار نخست‌وزیر اسرائیل شود. نتانیاهو بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ و ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ نخست‌وزیر اسرائیل بود و تا چند روز دیگر جانشین یائیر لاپید می‌شود که دوران زمامداری‌اش شش ماه بیشتر طول نکشید. با این مصوبه کنست (پارلمان اسرائیل)، بتزال اسموتریچ، رهبر حزب راست افراطی «صهیونیست‌های مذهبی» می‌تواند در کنار پست وزارت دارایی سمت وزیر دفاع کابینه آینده را هم برعهده داشته باشد. اسموتریچ از سرسخت‌ترین مدافعان گسترش شهرک‌سازی در مناطق اشغالی کرانه باختری رود اردن به شمار می‌رود. او به دلیل نفرت‌پراکنی علیه عرب‌های اسرائیلی سابقه محکومیت دارد.

مراسم ادای سوگند کابینه جدید اسرائیل به نخست‌وزیری نتانیاهو و با حضور جمعی از راست‌گرایان افراطی و مذهبی‌های متعصب ضدعرب امروز برگزار می‌شود. قرار است بن گویر، سیاست‌مدار ناسیونالیست افراطی و رهبر حزب «قدرت یهود» در کابینه آینده اسرائیل زمام وزارت امنیت ملی را برعهده بگیرد و پیش از آن اختیارات و حیطه مسئولیت‌های این وزارتخانه گسترش یابد. بر‌اساس تغییراتی که در نظر گرفته شده، وزیر آینده امنیت ملی علاوه بر پلیس اسرائیل مسئولیت امور پلیس مرزی که در کرانه باختری قدرت زیادی دارد را نیز برعهده خواهد گرفت. بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل که دوران کاری‌اش به‌زودی خاتمه می‌یابد، هشدار داده که با گسترش حیطه اختیارات وزیر امنیت ملی، منطقه با موج تازه‌ای از خشونت و خون‌ریزی روبه‌رو خواهد شد. خطر افراط‌گرایی در کابینه نتانیاهو چنان جدی است که رئیس‌جمهور اسرائیل پیشاپیش نسبت به آن هشدار داده است. نتانیاهو خود درگیر چند پرونده فساد مالی است که انتظار می‌رود با تغییر قوانین مختومه اعلام شوند. یائیر لاپید، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، می‌گوید با این تغییرات «فاسدترین کابینه تمام دوران» بر سر کار خواهد آمد.

نگرانی در آمریکا

در خارج از اسرائیل هم چند رهبر جامعه یهودیان آمریکا در دیدار اخیر با مقام‌های اسرائیل هشدار دادند که اگر کابینه جدید بنیامین نتانیاهو اقدامات نژادپرستانه و افراطی انجام دهد، میزان حمایت از آن در میان یهودیان آمریکا کاهش می‌یابد.

«آکسیوس» به نقل از منابع خود گزارش داده که جلسه سفارت اسرائیل در واشنگتن نشان داد که رهبران جامعه یهودی آمریکا درباره سیاست‌های کابینه جدید «بی‌بی» در قبال یهودیان خارج از اسرائیل (دیاسپورا) نگرانی‌هایی دارند. این جلسه هفتم دسامبر برگزار شد و در آن نمایندگان چند سازمان اصلی جامعه یهودیان آمریکا شرکت کردند که نقش مهمی در دفاع از منافع اسرائیل در آمریکا دارند. شولی داویدویچ، رئیس دفتر دیاسپورا در وزارت خارجه اسرائیل، این نمایندگان را برای شرکت در این جلسه دعوت کرده بود تا نظر آنها را درباره اوضاع سیاسی اسرائیل بشنود. این جلسه در حالی برگزار شد که مذاکرات بین نتانیاهو و رهبران احزاب مذهبی ارتدکس و احزاب راست در جریان بود. این مذاکرات اکنون به پایان رسیده‌ است و اسرائیل به‌زودی کابینه‌ای خواهد داشت که برخی چهره‌ها سابقه گفته‌های نژادپرستانه علیه اعراب و فلسطینی‌ها را دارند. منابعی که با «آکسیوس» صحبت کردند، به‌ دلیل حساسیت موضوع، خواسته‌اند که اسامی آنها افشا نشود. این منابع گفتند جو این جلسه بسیار تند بود و تقریبا همه شرکت‌کنندگان نگرانی‌هایی درباره سیاست‌های کابینه جدید مطرح کرده‌اند.

بیشتر گزارش‌ها به مواردی مثل عرب‌ستیزی این جناح سیاسی اشاره می‌کند؛ اما یکی دیگر از نگرانی‌ها، تبعیضی است که از نگاه برخی این حزب بین یهودیان مختلف قائل می‌شود. بسیاری از چهره‌های راست، یهودیان شاخه اصلاح‌گرا را یهودی واقعی نمی‌دانند و برخی حتی خواهان لغو اجازه مهاجرت آنان به اسرائیل شده‌اند. این در حالی است که حدود ۳۵ درصد یهودیان آمریکا به همین شاخه «اصلاح‌گرا» یا «ریفورم» تعلق دارند و یا بزرگ‌ترین گروه در میان آنها محسوب می‌شوند.

در این جلسه نگرانی‌های بسیاری درمورد تغییر احتمالی «قانون بازگشت» که به‌ موجب آن یهودیان تمام جهان حق مهاجرت به اسرائیل را دارند، مطرح شد. در نسخه کنونی این قانون حتی اگر فردی خودش غیریهودی باشد؛ اما تنها یکی از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌هایش یهودی باشد، هم او و هم همسرش حق دریافت شهروندی اسرائیل را دارند؛ اما حالا اکثریت اعضای کابینه جدید اسرائیل خواهان تغییر این قانون‌ هستند و می‌گویند افرادی که خودشان از نظر مذهبی، یهودی نیستند، نباید بتوانند به‌راحتی شهروندی دریافت کنند. چنین چیزی بر میلیون‌ها نفر از یهودیان در جهان و به‌خصوص آمریکا که بسیاری از یهودیان آن سکولار هستند، تأثیر خواهد گذاشت.

نتانیاهو که سال‌ها در آمریکا تحصیل و زندگی کرده و با فضای مطبوعاتی این کشور آشناست، به‌تازگی کوشید با این نگرانی‌ها مقابله کند. او چندی پیش در گفت‌وگو با شبکه «ان‌بی‌سی» آمریکا گفته بود که اجازه تغییر قوانین را نمی‌دهد؛ اما طبق جزئیات توافقی که او با احزاب راست افراطی انجام داده، قرار است کمیته‌ای تشکیل شود که قوانین را بررسی کند. نتانیاهو گفت: «مناظره بزرگی پیش‌رو داریم؛ اما من دیدگاه‌‌های سرسختانه‌ای در این زمینه دارم. بعید است تغییراتی در این زمینه داشته باشیم». طبق گزارش‌ها از جلسه در سفارت اسرائیل در آمریکا، رهبران جامعه یهودی آمریکا به‌ طور مشخص درباره سه چهره راست افراطی که قرار است بخشی از کابینه نتانیاهو باشند، ابراز نگرانی کرده‌اند: بن گویر، وزیر امنیت ملی؛ بتزالل اسموتریچ، وزیر دارایی و آوی مائوز، معاون وزیر در دفتر نخست‌وزیر.

این رهبران هشدار دادند که سیاست‌های نژادپرستانه و خصومت‌آمیز حتی در قبال یهودیان شاخه «اصلاح‌گرا» یا «محافظه‌کار» که با ارتدکس متفاوت است و شامل برخی از یهودیان ایرانی آمریکا هم می‌شود می‌تواند بر کمک‌های مالی جامعه یهودیان آمریکا به اسرائیل تأثیر منفی بگذارد و درضمن، باعث شود یهودیان جوان آمریکایی از اسرائیل فاصله بگیرند.

مقامات اسرائیل سعی کردند از رهبران یهودی آمریکا بخواهند فعلا اقدامی انجام ندهند و منتظر تشکیل کابینه جدید باشند. دو مقام وزارت خارجه اسرائیل به «آکسیوس» گفتند که مدت کوتاهی پس از این جلسه، داویدویچ به مایک هرتزوگ، سفیر اسرائیل، و تمامی سرکنسول‌های اسرائیل در آمریکا گزارش داده است. همچنین یک مقام ارشد وزارت خارجه اسرائیل به «آکسیوس» گفت، داویدویچ پس از بازگشت، به مقام‌های ارشد وزارت خارجه درمورد این جلسه گزارش داده است؛ اما وزارت خارجه گفت که درمورد این موضوع اظهار نظر رسمی نمی‌کند.

کابینه جدید اسرائیل در حالی امروز آغاز به کار می‌کند که بن گویر به‌عنوان وزیر امنیت ملی اختیاراتی بی‌سابقه در زمینه کنترل پلیس و ازجمله، واحدهای مرزبانی در سرزمین‌های فلسطینی واقع‌ در کرانه غربی رود اردن خواهد داشت؛ اسموتریچ علاوه‌بر وزارت دارایی، جایگاهی هم در وزارت دفاع خواهد داشت که به‌ موجب آن مسئول واحدهای نظامی خواهد شد که سیاست‌های اتخاذشده در قبال غیرنظامیان در کرانه غربی رود اردن را اجرا می‌کنند؛ آوی مائوز نیز رئیس کمیسیون جدیدی خواهد بود که وظیفه آن تدوین هویت یهودی است و در تعیین برنامه‌های آموزشی مدارس ایفای نقش خواهد کرد. توافق بین نتانیاهو و شرکایش برای تشکیل کابینه ائتلافی چند ماده جنجالی دارد، ازجمله تصویب قانونی که به برخی شرکت‌ها اجازه می‌دهد به دلایل مذهبی علیه افرادی با گرایش‌های متفاوت تبعیض قائل شوند و همچنین لغو قانونی که در‌حال‌حاضر نامزدی نژادپرستان در انتخابات مجلس را ممنوع می‌‌کند. نتانیاهو در روزهای اخیر تلاش کرد در گفت‌وگو با رسانه‌ها فاصله خود را با برخی از مفاد توافق ائتلاف نشان دهد و مشاورانش به رسانه‌ها گفتند که او در عمل قصد ندارد این مفاد را اجرائی کند؛ اما این اظهارات رسانه‌ای از‌جمله تلاش برای تعدیل دیدگاه‌های افراطی کابینه نسبت به اعراب و فلسطینی‌ها نمی‌تواند جو سیاسی متشنج در آستانه تشکیل کابینه را آرام کند.