به گزارش گروه بین الملل آژانس خبری صدای پامیر به نقل از خبرگزاری تسنیم، شهر زیبای استانبول، یکی از زیباترین شهرهای جهان است که در نقطه تلاقی آسیا و اروپا و در سواحل مرمره، دنیایی از زیبایی و شکوه را به نمایش می گذارد.
این شهر تاریخی و کهن که با معماری عظیم دوران بیزانس و دوره های سلجوقی – عثمانی و جلوه زیبای طبیعی و فرهنگی خود شناخته می شود، سالانه بیش از ۱۴ میلیون توریست را به سوی خود جذب می کند و از این حیث، یکی از ۱۰ شهر پرمسافر دنیا به شمار می آید.
حالا بسیاری از کارگردان های صاحب سبک و شرکت های عظیم سینمایی جهان، برای ساخت فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی، لوکیشن های جذاب و چشم نواز استانبول را انتخاب می کنند. اما اندکی صبر کنیم … این تمامِ ماجرا نیست. نمی توان استانبول را صرفاً با این تصاویر شاعرانه و توریست پسند توصیف کرد.
زیر پوست استانبول، چه خبر است؟
تازه ترین گزارش های موسسات مالی و تحلیل گران اقتصادی و اجتماعی در ترکیه، نشان دهنده این است که روی دیگر سکه در شهر زیبا و جذاب استانبول، فقر و بحران اقتصادی عظیمی است که تاکنون سابقه نداشته و حالا به سطحی رسیده که میلیون ها خانوار را در تنگنای مالی شدید قرار داده است.
استانبول، در کنار همه زیبایی های منحصر به فرد خود، شهر فقر و گرسنگی نیز هست، شهر فعالیت ده ها شبکه مافیایی قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان نیز هست، استانبول محل اجتماع شبکه های جرایم سازمان یافته بین المللی، شهر ترافیک و حاشیه نشینی، شهر زباله گردها و شهر گرسنگی نیز هست. برای آن که با این بُعد از جلوه های واقعی استانبول نیز آشنا شویم، سراغ گزارشی می رویم که توسط موسسه مطالعاتی «آژانس برنامه ریزی استانبول» (İstanbul Planlama Ajansı) تهیه شده و اطلاعات و نتایج آن در اختیار روزنامه ها و خبرگزاری های ترکیه قرار گرفته است.
مرکز برنامه ریزی استانبول، یک آژانس نیمه دولتی است که توسط گروهی از محققین اجتماعی و اقتصادی تشکیل شده و شهرداری استانبول، بودجه آن را تامین می کند. (ذکر این نکته ضروری است که در سه سال اخیر، پست شهرداری استانبول در اختیار اکرم امام اوغلو از مخالفین اردوغان و از سیاستمداران مورد حمایت حزب جمهوری خلق است.)
صد البته همچنان که می شد پیش بینی کرد، رسانه های وابسته به دولت و حزب عدالت و توسعه، حاضر به انتشار اطلاعات این گزارش نشده اند و آنان همچنان موظف هستند، از استانبول، تصویر شهر باشکوه و مجللی را نشان دهند که با ساختمان های زیبا، خیابان های آرام و نورانی، زنان و دختران نیمه برهنه و دلفریب، غذاهای لوکس و تفریحات و سرگرمی هایش، همه را به سوی خود بکشاند و خارجی ها را تشویق کند که با خرید ملک چهارصد هزار دلاری در این شهر یا شهرهای دیگر، صاحب حق تابعیت ترکیه شوند!
گزارش موسوم به «فشارسنج استانبول» با این هدف تدوین شده که تصویر روشنی از وضعیت اقتصادی طبقات متوسط و متوسط به پایین را نشان دهد و به این اشاره کند که وضعیت معیشت، تغذیه و زیست خانواده ها در این شهر در چه حال و روزی است.
در نتایج اولیه گزارش، این آمار و ارقام، توجه تحلیل گران اقتصادی را به سوی خود جلب می کند:
الف) تقریباً ۸۰ درصد استانبولی ها، یا به شدت دچار تنگنای مالی شده و نمی توانند بخش مهمی از کالاهای اساسی مورد نیاز خود را تامین کنند و یا این که صرفاً در حد تداوم زیست و کسب قوت لایموت و حداقل غذا و امکانات، به حیات خود ادامه می دهند.
ب) ۶۰ درصد از شهروندان استانبول در سال ۲۰۲۲ میلادی، به خاطر فقر و تنگدستی، نتوانسته اند مواد غذایی دلخواه خود را تهیه کنند و در نتیجه، یا به غذایی ارزان تر و با کیفیتی پایین تر رضایت داده اند و یا اساساً چند قلم از مواد غذایی همیشگی سبد خانوار را حذف کرده اند.
ج) محققین آژانس برنامه ریزی استانبول در تحقیقات میدانی از مردم پرسیده اند: در سال ۲۰۲۲ میلادی در جمع اعضای خانواده، بیش از هر موضوعی درباره چه صحبت کرده اید؟ بیش از ۸۰ درصد از پاسخ دهندگان اعلام کرده اند که در اولویت نخست، پای ثابت تمام صحبت های خانوادگی آنان، موضوعی به نام تورم و فقر بوده است. دومین موضوع، افزایش چند برابری هزینه قبض برق و گاز بوده، سومین موضوع پیش بینی درباره جنگ روسیه و اوکراین بوده است. این در حالی است که اولویت نخست مورد بحث در جمع خانواده ها در سال ۲۰۲۱ میلادی، کرونا بوده است.
د) به مدت ۱۰ ماه در سال ۲۰۲۲ میلادی، آخر و عاقبت اقامت صدها هزار مهاجر و آواره سوری در استانبول، همواره مورد بحث خانواده ها قرار گرفته اما موضوع گرانی و مشکلات اقتصادی، در تمام طول سال، مورد بحث قرار گرفته است.
در استانبول، چه چیزی گران است؟
شاید اگر بپرسند: چه چیزی در استانبول ارزان است، بشود به سادگی به آن پاسخ داد! چرا که جواب چنین سوالی آسان است و به راحتی و با آسودگی خاطر می توان گفت: در استانبول، هیچ چیزی ارزان نیست!
بگذارید چند مثال ساده را مرور کنیم:
لازم است برای خریدن یک بلیط تک سفره مترو در استانبول، ۲۰ لیره بپردازید. درست متوجه شدید، ۲۰ لیره برای بلیط تک سفره! یعنی تقریباً ۱ دلار آمریکا! اگر بخواهید یک کارت ماوی یا آبی استانبول را بخرید که در ماه، مجموعاً ۱۸۰ بار در مترو و اتوبوس از آن استفاده کنید، باید ۷۷۷ لیره پرداخت کنید! (حداقل حقوق ماهیانه در ترکیه ۶ هزار لیره است!)
برای استفاده از تاکسی زرد استانبول، در یک مسیر کوتاه ۵ کیلومتری باید ۵۵ لیره پرداخت کنید. (البته اگر از پل یا تونل و گذرگاه بگذرید، خرید عوارض عبور بر عهده شماست و نه راننده!)
خرید یک بلیط سینما (جایگاه عادی و سینمای عادی) در استانبول، ۶۰ لیره خرج دارد.
اگر در ارزان ترین مکان در استانبول غذای سنتی لحمه جون سفارش بدهید، قیمت هر ۱ دانه آن ۱۵ لیره است. یک انسان بالغ با ۲ لحمه جون، تقریباً سیر می شود و دو لحمه جون و یک لیوان دوغ، نزدیک به ۴۰ لیره خرج دارد و صد البته در محلات شیک، قیمت یک لحمه جون، حتی به ۵۰ لیره هم می رسد.
قیمت یک قرص نان عادی ۲۲۰ گرمی در استانبول ۷ لیره و ۴۰ قوروش است.
قیمت اجاره ماهیانه یک آپارتمان دو خوابه هشتاد متری در محله متوسط رو به پایین در استانبول ۶ هزار لیره است و با احتساب هزینه گاز و برق و آب، به ۸ هزار لیره می رسد. (باز هم یادآوری می کنیم که کف حقوق و دستمزد در ترکیه ۶ هزار لیره است و میلیون ها نفر در این کشور، با چنین درآمدی زندگی می کنند!)
قیمت های بالا مختص شهر استانبول است و در بسیاری از استان های دیگر، اوضاع بهتر است و اقلام مورد نظر، بین ۲۵ تا ۳۵ درصد، ارزان تر هستند. در نتیجه چنین پیش بینی شده که در آینده ای نزدیک در صورت تداوم وضعیت فعلی، رفته رفته مهاجرت مردم از استانبول به سوی استان های آناتولی، جنوب، جنوب شرقی و دریای سیاه، بیشتر شود.
در پایان باید گفت، سریال های تلویزیونی از یک سو و گزارش های منتشر شده در رسانه های طرفدار حزب عدالت و توسعه، همواره برای جهانیان، تصویری از استانبول به نمایش می گذارند که این شهر را در اوج رونق و شکوه و آبادانی نشان می دهد.
صد البته، استانبول صاحب یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین فرودگاه های بین المللی جهان است، پاساژها و هتل ها و مناظر بسیاری زیبایی دارد، غذاهای لذیذ و مراکز تفریحی خوب و دلپذیری دارد، اما در کنار همه اینها، فقر، تورم بی سابقه، ترافیک و دشواری های زندگی میلیون ها خانوار فقیر، بخش دیگری از تصاویر عینی و حقیقی این کلانشهر ۱۴ میلیون نفری است که بنا به دلایل سیاسی، در رسانه ها نشان داده نمی شود.