وزات علوم، تحقیقات و فناوری ایران در یک نامه به دانشگاه‌های آن کشور دستور داده است که نام‌های دانشجویان افغانستان را که سند ندارند، ثبت نکنند.
به گزارش آژانس خبری صدای پامیر؛ بربنیاد این نامه، دانشجویان بی سند از آغاز دوره پاییزی سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی پذیرفته نخواهند شد و دانشجویان افغان مجبور میشوند به کشورشان برگردند و پس از بدست آوردن گذرنامه با ویزای تحصیلی، وارد ایران شوند.
این ممنوعیت نگرانی و انتقاد بسیاری از دانشجویان افغانستان مقیم ایران را برانگیخته است.
شماری از دانشجویان افغانستان میگویند روند صدور و تمدید پاسپورت از سوی سفارت افغانستان در تهران متوقف شده است و آنان با مشکل روبه‌رو شده اند.
محمد خان طالبی محمدزی، دانشجوی دوره دکترا در ایران، می‌گوید: «طبق دستور العمل سازمان امور دانشجویان ایران در تحصیل برای اتباع افغانستان و برای همه دانشجویان خارجی باید حسب پاسپورت الکترونیکی گرفتن آن نیاز است.»
رقیه هاشمی، یک دانشجوی دیگر، می‌گوید: «خیلی از دانشجویان ما هم در حین تحصیل بودند متاسفانه به دلیل بخش‌‌نامه‌های جدیدی که در ایران آمدند گفته شده که حق تحصیل را ندارند.»
مسوول دانشجویان غیرایرانی وزارت علوم ایران و مسوول آسیای غربی وزارت خارجه آن کشور می‌گوید که اکنون به گونه موقت سهولت ادامه تحصیل برای دانشجویان افغان فراهم خواهد شد.
رازقی، مدیر کل دانشجویان غیرایرانی وزارت علوم ایران، گفته است: «این ابلاغ شده، دانشگاه‌ها می‌توانند مشکل افراد را با مدارکی که به جای آن بحث گرفته می‌شود مرتفع بکنند.»
مدیرکل آسیای غربی وزارت خارجه ایران گفته است: «نامه اشاره شده داخلی وزارت علوم است. با توضیحاتی که وزارت خارجه به وزارت محترم علوم می‌فرستد اصلاح خواهد شد.»
اما این مشکل برخاسته از چه است؟
مسوول پشتیبانی از مهاجران افغانستان در ایران می‌گوید که روند صدور و تمدید پاسپورت در ایران پس سقوط حکومت پیشین، متوقف شده است.
از سویی‌هم، مسوولان سفارت افغانستان در ایران میگویند که برای از میان برداشتن این مشکل و صدور شناسنامه برای شهروندان کشور تلاش‌ها ادامه دارند.
وحید فیضی، دیپلومات قونسل افغانسان در مشهد – ایران، گفت: «با جمهوری اسلامی ایران صحبت کردیم که در قسمت صدور گواهی تثبیت هویت و ضمیمه یک یادداشت به نمایندگی شمال شرق از او طریق به مراجع ذی صلاح که در قسمت آموزش و پرورش و دانشگاه کار می‌کنند همین مدارک ما را تایید و مورد مقبول و قبول خود قرار دهند.»
بربنیاد برخی از گزارش‌ها، ۱۱۰ هزار دانشجوی خارجی در ایران آموزش می‌بینند و از این میان، ۳۳ هزار آن دانشجویان افغانستان هستند.
سفارت ایران در افغانستان آمار می‌دهد که بیش از شش میلیون مهاجر افغانستان در ایران بسر می‌برند که نزدیک به دو میلیون آنان سند اقامت ندارند.
این در حالی است که هاشم داداش‌پور معاون وزیر علوم تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان امور دانشجویان در خصوص نگرانی دانشجویان افغانستان از شایعه کذب «عدم ثبت‌نام دانشجویان افغانستانی در دانشگاه‌ها با کارت آمایش» گفت: تمامی دانشجویان افغانستانی در نیم سال تحصیلی جاری با کارت آمایش توانسته‌اند در دانشگاه‌ها ثبت‌نام کنند و تا کنون هیچ دانشگاهی به دلیل نداشتن کارت آمایش از ثبت‌نام دانشجویان افغانستانی ممانعت ننموده است.
معاون وزیر علوم تحقیقات و فناوری ادامه داد: ثبت‌نام با کارت آمایش به منظور تسهیل در امور تحصیلی دانشجویان افغانستانی مانند سنوات گذشته همچنان در تمامی دانشگاه‌ها انجام می‌شود به طوری که دانشجو می‌تواند با استفاده از این کارت و تعهد مبنی بر اخذ گذرنامه در صورت رفع محدودیت‌ها نسبت به ثبت نام خود در دانشگاه اقدام کند.
رئیس سازمان امور دانشجویان با اشاره به اینکه تسهیل شرایط تحصیل دانشجویان برای ما از هر چیزی مهم‌تر است؛ تصریح کرد: طبق هماهنگی با مجموعه‌های مرتبط در خصوص امور دانشجویان بین‌الملل و تمهیدات صورت گرفته با سفارت افغانستان در ایران، پیش‌بینی می‌شود تا قبل از مهر ماه ۱۴۰۲ امکان صدور گذرنامه برای دانشجویان فراهم گردد و تا زمانی که سفارت افغانستان صدور گذرنامه دانشجویان را به تعویق اندازد، هیچ دانشجویی به دلیل نداشتن گذرنامه از تحصیل محروم نخواهد شد.